Duurzaam verbouwen van ons jaren 30 huis

Onze droom: een jaren 30 woning duurzaam in ere herstellen, zodat ze weer klaar is voor de komende 100 jaar. Renoveren, goed isoleren, van het gas af en zoveel mogelijk natuurlijke & lokale materialen.

Augustus 2018 reden we ineens langs ons droomhuis: ingeklemd tussen weilanden aan de rand van Den Haag, mét een te koop bord in de tuin. 31 januari 2019 kregen we de sleutel en nu zijn we hard aan het werk om onze droom te realiseren.

Kom je hier via ons bouwbord? Welkom! Hieronder lees je onze plannen en praktische tips voor als je zelf ook duurzaam wil renoveren. En dit artikel staat alles over ons duurzame bouwbord en bouwteam.

Achter de schermen meekijken kon op Instagram Ik deel nu weinig huisupdates meer (de verbouwing was in 2019), maar in de highlights kun je bv nog wel terugkijken hoe wij onze keuken en badkamer aanpakten.

Duurzaam verbouwen

Iedere verbouwing is een uitdaging en komt met z’n eigen dilemma’s. Hier verzamelen we alle informatie die wij nuttig vinden en de keuzes die wij maken, ter inspiratie voor jouw eigen project. Het is een stappenplan, maar je zult een aantal stappen steeds opnieuw doorlopen (stap 2. Budget bijvoorbeeld….). Wij verbouwen een jaren 30 woning, veel informatie is ook bruikbaar voor nieuwbouw of huizen uit een ander bouwjaar.

1. Oriënteren op een duurzame verbouwing

Een verbouwing begint vaak met een droom óf een praktisch probleem. Groter wonen of juist kleiner, eindelijk een nieuwe badkamer of gedwongen verbouwen omdat je lekkage hebt. Als je echt bewuste keuzes wil maken is het goed als je je inleest. Zo kun je bepalen hoe jouw duurzame droom eruit ziet en waar je prioriteiten liggen. Veel lezen en dromen dus.

Wij hebben ook veel boeken en websites verslonden. In dit artikel lees je onze bronnen en tips voor duurzame verbouw ideeën.

Uiteindelijk schreven we ons doel op. Tijdens de verbouwing toetsen we iedere beslissing daar aan: ‘We gaan ons huis zo duurzaam mogelijk en van het gas af renoveren, met aandacht voor de authentieke details. We gebruiken natuurlijke & lokale materialen. Het resultaat: een comfortabele en inspirerende voorbeeldwoning voor andere jaren ’30 woningen in Nederland.’ Of in steekwoorden: duurzaam, gasloos, jaren 30, inspirerend, natuurlijk & lokaal.

Welke woorden passen bij jouw duurzame verbouwing?

2. Budget opstellen

Het moeilijkste aan verbouwen? Het moment waar dromen en de werkelijkheid elkaar ontmoeten. Dat komt vaak niet uit, praktisch gezien of qua budget. Wij hebben inmiddels een Excel sheet met 15 tabbladen, maar laat je daardoor niet ontmoedigen.

Een goed startpunt is de verbouwingsspecificatie van het NWWI. Dat is een basislijst met mogelijke dingen die je gaat aanpakken in je huis. Mocht je een bouwdepot kunnen aanvragen dan moet je dit sowieso invullen. De lijst is heel minimalistisch: er staat bijvoorbeeld gewoon keuken of badkamer. En niet: wc, tegels, wastafelkraan, spiegel en kleur van de voegen. Dus dat kun je zelf verder specificeren.

Voor een richtlijn qua kosten raadpleeg ik vaak verbouwkosten.com. Al moet ik zeggen dat de prijzen in deze dure tijd qua aannemers en vakmensen voor de regio Den Haag aan de lage kant zijn. Goed om te weten: ik deel bewust niet onze persoonlijke begroting, ieder huis is zo anders en de prijzen veranderen zo hard, dat je dit helaas zelf moet uitzoeken.

3. Meerjarenplan opstellen

Ter geruststelling: niet alles hoeft in één keer. Stel daarom prioriteiten in je duurzame verbouwing. Wat vind jij het allerbelangrijkst? En wat is nice to have?

Bedenk goed wat handig is om nu meteen te doen en welke dingen je later makkelijk kunt toevoegen. Wil je bijvoorbeeld zonnepanelen, maar heb je nu geen geld? Zorg dan wel dat je vast rekening houdt met de leidingen, dan komen die panelen later wel.

4. Financiering regelen

Er zit een uniek voordeel aan duurzaam verbouwen: veel investeringen verdien je uiteindelijk terug. Denk aan isolatie of zonnepanelen. Maar voordat je gaat besparen, moet je wel investeren. Dit financiële stuk is zo persoonlijk dat ik daar geen algemeen advies voor kan geven.

Gelukkig zijn er veel ondersteunende maatregelen. Hier lees je meer over subsidies, speciale leningen en een extra hypotheek voor jouw duurzame verbouwing.

Hierbij hoort ook de keuze voor een hypotheek. Wij hebben gekozen voor een hypotheek bij Triodos. ASN Bank en ASR zijn ook goede opties als je een duurzame hypotheek zoekt.

5. Rondkijken

Superleerzaam: rondkijken bij mensen die hetzelfde hebben gedaan. Vraag het gewoon, of je eens langs mag komen. Dat voelt misschien brutaal, maar bijna iedereen zegt ja. Want zij zijn terecht trots op hun eigen verbouwing.

Zelf vond ik een aantal mensen via Instagram waar ik mocht kijken of die ik -als ze wat verder weg wonen- bestookte met vragen. Voor vtwonen heb ik 4 van deze verhalen opgetekend:

• Leonie ging met haar Haarlemse jaren 30 woning van het gas af
• Roebyem durft het aan: een rijksmonument van het gas af
• Janneke bouwt een duurzaam huis zonder technische snufjes
• En Miranda heeft een duurzame boerderij uit 1890 met eigen fruitgaard

Je kunt bij ons ook online meekijken op mijn duurzame Instagram-account. Ik deel regelmatig updates en bovenin de Stories vind je ook verhalen per thema, zoals keuken en badkamer.

6. Hulp vragen

Ja, een handige vader of behulpzame vriendenkring is zeer welkom in de uitvoering. Maar als je een realistisch plan wil maken, vraag dan vooraf ook advies aan professionals. Voor dit advies moet je vaak betalen, soms krijg je dit terug als je diegene later ook het werk laat uitvoeren.

Onze ervaring tot nu toe: goed advies is die investering waard. Wij hebben heel veel voorbereid en voorbesproken met onze architect, aannemer, specialist in duurzame bouwmaterialen en energetisch adviseur. We hebben een bouwteam samengesteld en vergaderen elke donderdag met alle partijen die in die fase werkzaamheden uitvoeren.

En nee, dat hadden we niet helemaal zelf kunnen doen en daar hadden we al helemaal geen geld bespaard. In tegendeel: doordat iedereen goed op elkaar is ingespeeld besparen we geld. En ok, als jij alleen de badkamer doet of zonnepanelen legt is een professioneel bouwteam misschien wat overdreven, maar wat je ook gaat doen: bespaar niet op goede informanten om een gedegen plan te maken.

In dit artikel vertellen we je alles over ons duurzame bouwteam en ons zelfgemaakte duurzame bouwbord.

7. Wat is duurzaamheid?

Over deze kop kan ik een boek schrijven. Gelukkig heeft Marieke Eyskoot dat al gedaan, in haar boek Dit is een goede gids lees je alles over een duurzame lifestyle, inclusief praktische tips.

Met betrekking tot verbouwen heeft duurzaamheid verschillende aandachtspunten, zoals:

• Wat is de levensduur van de materialen en producten die je gebruikt?
• Wat is de milieubelasting van de keuzes die je maakt?
• Kun je de producten later hergebruiken of recyclen wanneer je het niet meer nodig hebt?
• Kun je jouw woning later makkelijk aanpassen aan een nieuwe fase in je leven?
• Kies voor producten (denk aan apparaten en isolatie) die energie besparen
• Kun je natuurlijke materialen gebruiken?

Moet je dingen aanschaffen? Het duurzaamst is om te gebruiken wat er al is. Misschien kan het met een kleine aanpassing weer een tijd mee. Kijk anders of je items kunt lenen. voor een nieuwe badkamer of keuken misschien niet haalbaar, maar bijvoorbeeld wel voor gereedschap dat je tijdens de verbouwing gebruikt.

Daarna is tweedehands de groenste optie. Vraag rond, kijk op Marktplaats of check mijn lijst met winkels met oude bouwmaterialen. En als je toch besluit iets nieuws te kopen, stel dan kritische vragen over de materialen en hoe het geproduceerd is.

8. Isoleren

Als ik één ding heb geleerd tijdens dit project dan is het wel dat isoleren het aller-aller-belangrijkste is als je duurzamer wil wonen. En eigenlijk ook als duurzaamheid je geen klap interesseert, want je bespaart meteen geld én je huis wordt er comfortabeler van. Doen dus.

Wat je precies moet en kunt doen hangt vooral af van het bouwjaar van je huis. Op de website Energiebesparendoejenu.nl kun je informatie invullen over jouw huis en zie je welke isolatiemaatregelen daar goed bij passen.

Zo heeft ons huis geen spouw en gaan we isoleren door middel van voorzetwanden. Voor vtwonen schreef ik over de vloer- en gevelisolatie van ons jaren 30 huis. Ook de dakisolatie kwam aan bod. Al deze blogs schreef ik toen we nog in het beslissingsproces zaten.

Als je advies vraagt in de bouwmarkt of op internet googlet is er een grote kans dat je op PIR, een schuim of korrels voor de spouw, glas- of steenwol uitkomt. Wij kiezen er bewust voor om met natuurlijke materialen te isoleren: voor het dak en de voorzetwanden Natureflex Jute en voor de vloer Métisse, katoenisolatie gemaakt van gerecycled textiel. Beide besteld via Ecobouwen.

9. Ramen en kozijnen

Verder was al het glas aan vervanging toe. We gaan het glas-in-lood isoleren en nemen verder overal triple glas. Dat zijn dus drie lagen, in plaats van twee.

10. Ventileren

Als je je huis beter gaat isoleren, komt er geen frisse lucht meer binnen door kieren en gaten. Voor een gezond binnenklimaat moet je dus ook een goed plan maken met betrekking tot de ventilatie. Anders kun je vochtproblemen krijgen in je huis of zelfs gezondheidsproblemen.

11. Verwarmen

‘We hebben een huis gekocht. Een jaren ’30 woning met glas-in-lood en een granito vloer, we gaan het helemaal renoveren.’ Tot hier is iedereen onverdeeld enthousiast. Totdat ik toevoeg: ‘Oja, en we willen ook van het gas af.’ Mensen schrikken of denken dat we gek zijn. Een jaren ’30 huis van het gas af, dat kan toch niet?

Er zijn veel doemscenario’s en regelmatig zie je rampverhalen op tv, van mensen die hun huis niet meer warm krijgen. Ter geruststelling: bij al deze verhalen is eenvoudig aan te wijzen waar het mis gaat. Bijna altijd is dit omdat hun huis onvoldoende geïsoleerd is. Daarom is een warmtepomp ook niet stap 1, maar kan dit pas als je eerst een heleboel andere stappen hebt gezet.

Ook de techniek van een warmtepomp is niet nieuw of spannend. In Duitsland worden deze al jarenlang succesvol gebruikt. Sowieso is de Duitse markt veel verder op het gebied van duurzaamheid dan wij. Dus tip als je vlakbij de grens woont: ga ook eens bij de buren kijken.

Maar het kan dus prima: we gaan het huis verwarmen met een lucht-warmtepomp en koken op inductie. Ik schreef voor vtwonen een blog over een jaren 30 woning van het gas af.

12. Water

Het blijft van de zotte dat wij in Nederland onze wc doorspoelen met drinkwater. We willen heel graag regenwater opvangen en hiervoor gebruiken. Helaas zijn de systemen hiervoor heel kostbaar, het is niet zo simpel als een regenton aansluiten op het toilet.

Deze week stond er een artikel in het AD, waarbij Tijs een systeem heeft uitgevonden om voor 650 euro aan materiaal een systeem te bouwen waarbij je regenwater kunt gebruiken om je toilet door te spoelen. Je begrijpt, wij gaan Tijs contacten en hopelijk ook zo’n systeem realiseren.

Het is goed om te weten dat je deze investering niet terugverdient. Dat komt omdat kraanwater in Nederland extreem goedkoop is, wat niet in verhouding staat tot de rijkdom die wij hebben dat er gewoon drinkwater uit de kraan komt. Je belast het milieu wel minder, omdat het regenwater dat je gebruikt voor je toilet niet eerst gezuiverd en gedistribueerd hoeft te worden door het waterleidingbedrijf.

13. Extra leefruimte

Duurzaam leven gaat ook over alleen verbruiken wat je nodig hebt. Met veel interesse lees ik verhalen over Tiny Houses. En heb ik bijvoorbeeld in 2010 een jaar lang geen kleding gekocht en vliegen wij met ons gezin niet.

Toch kiezen we ervoor om een stuk aan te bouwen aan ons huis. De bovenverdieping is precies groot genoeg voor onze wensen: de jongens ieder een eigen slaapkamer, een slaapkamer voor ons twee en een badkamer van iets meer dan 2×2 meter.

Maar we kwamen een kamer tekort om mijn kantoor aan huis te maken. We verliezen bij alle buitenmuren 20 centimeter door de voorzetwanden. En ook om energetische redenen bleek het een goed idee om een stuk aan te bouwen.

14. Keuken

De duurzaamste keuken? De keuken die je al hebt. Helaas is er in ons huis geen bruikbare keuken aanwezig en gingen we op zoek naar een duurzaam alternatief. Voor vtwonen schreef ik een blog over de Piet Zwart keuken van Bruynzeel, dé jaren 30 keuken en een blauwdruk van hoe wij nu nog steeds keukens indelen. De keukens van Bruynzeel worden CO2 neutraal gemaakt.

Hoewel ons uiteindelijke ontwerp wel op de Piet Zwart keuken is geïnspireerd, hebben we een andere keuze gemaakt. Een deel is een duurzame keuken van bamboe van het Nederlandse merk KOAK, de andere helft is bekleed met Forbo furniture linoleum, een ontwerp van het Deense Reform CPH.

Wil jij ook een duurzame keuken? Hier kun je op letten als je een duurzame keuken wil kopen.

15. Badkamer

Er was ook geen bruikbare badkamer in ons huis aanwezig. Dus op zoek naar duurzame kranen, douches en tegels. De badkamerwereld blijkt behoorlijk ontransparant, ik kreeg 0 reacties op vragen aan kranen- en sanitairbedrijven. Qua tegels is het gelukkig eenvoudig om een duurzame én mooie keuze te maken: het Nederlandse Mosa maakt Cradle to Cradle gecertificeerde tegels van lokale grondstoffen. Ook hebben we duurzame lampen gevonden die veilig zijn voor gebruik in de badkamer, van het Zweedse Ifö Electric.

Duurzaamheid zit naast materiaal en productie ook in een bepaalde tijdloosheid. Qua keukens en badkamers zie je op dit moment vrij uitgesproken trends, denk aan zwarte stalen deuren of dunne wit marmeren aanrechtbladen. Vind ik allebei prachtig, maar wel erg ‘nu’.

Gelukkig pin ik al bijna 10 jaar dezelfde soort foto’s op Pinterest en is mijn smaak vrij stijlvast. Dus op basis daarvan heb ik een moodboard gemaakt. En we konden putten uit alles wat er al was: de granito vloer en de tegels die we in ons huis vonden in de keuken en hal. We gaan hetzelfde patroon toepassen in de badkamer.

16. Vloer

Voor de renovatie van ons jaren 30 huis kiezen we duurzame én authentieke producten, zodat we het huis in ere kunnen herstellen. Wist je dat Marmoleum al 100 jaar op bijna exact dezelfde manier gemaakt wordt? Marmoleum is 100% natuurlijk en bevat bijvoorbeeld geen weekmakers. Daarnaast is het de enige CO2-neutrale vloerbedekking ter wereld.

17. Het gas afsluiten

En dan is het zover: de gaskraan kan echt dicht. Dat blijkt nog niet zo makkelijk te zijn, vaak worden er onterecht hoge kosten voor in rekening gebracht. Op het forum van Tweakers is een topic waar ze met een stappenplan laten zien wat voor jou de beste route is om je gas af te laten sluiten.

18. Zonnepanelen

Als je van het gas af gaat, ga je relatief meer elektriciteit gebruiken. Met zonnepanelen wek je je eigen energie op. Voor vtwonen schreef ik een introductie in de wereld van de zonnepanelen. Daar lees je hoeveel panelen je op je dak kwijt kunt en hoe je je zonnepanelen het mooiste neerlegt.

Wij kiezen voor zonnepanelen van Greenchoice. <hier komt een blog over onze keuzes met betrekking tot zonnepanelen>

19. Een groene energieleverancier

Het is wel onze droom, maar voorlopig zijn we niet zelfvoorzienend. Voor onze stroom kiezen we daarom voor een groene energieleverancier: Greenchoice. Jeroen werkt hier als manager lokale energieprojecten.

Greenchoice werkt samen met ruim 100 lokale energiecoöperaties door heel Nederland. Dit zijn initiatieven van burgers die zelf duurzame energie produceren. Via Greenchoice kun je jouw eigen stroom afnemen uit een van deze projecten. Zelf kozen wij voor 100% zonnestroom uit een coöperatieproject in Den Haag. Via de site kun je zien welke projecten er bij jou in de buurt zijn.

Over ons

Wij zijn Laura en Jeroen. Met onze zoons James en Luc wonen we in Den Haag. Laura heeft haar eigen bedrijf Conscious Media en geeft Capsule Wardrobe Cursussen, waarin je je eigen stijl ontdekt en daardoor met minder kleding elke ochtend blij voor je kast staat.

Al jaren proberen we zo leuk & duurzaam mogelijk te leven. We pionieren graag, van elektrisch rijden en verantwoord geproduceerde kleding tot nu onze duurzame jaren 30 woning.  Ook duurzamer leven, maar weet je niet goed hoe? Wij zoeken het graag voor je uit, je vindt hier de keuzes die wij maken en de informatie om zelf aan de slag te gaan. 

We zien onze duurzame jaren 30 woning als een voorbeeldproject voor de omslag die de Nederlandse woningmarkt de komende jaren moet maken.